Ο Γρηγόρης Χαλιακόπουλος είναι ένας συγγραφέας με σπάνια διεισδυτική
ματιά στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής και στις δύσβατες περιοχές του νου, που ταλανίζεται από διλλήματα και αντιφάσεις.
Στο έργο «Τελέσιλλα» ο συγγραφέας παρασύρεται από το δαιδαλώδες
θυμικό της κεντρικής ηρωίδας για να οδηγηθεί στην άψογη σύζευξη
ιστορικών συνθηκών και ψευδαισθητηριακής αλήθειας. Η Τελέσιλλα βέβαια
ανασύρεται από την τρέχουσα καθημερινότητα μιας προ Χριστού εποχής,
διακεκριμένης και αποφασιστικής σε ότι αφορά τους πολιτικούς
μετασχηματισμούς.
Η Αργίτισσα ηρωίδα, ποιήτρια φιλάσθενη και αδύναμη σφύζει δυναμισμού
επικυρώνοντας έτσι μια πρώτη αντίφαση, εκείνη που τοποθετεί στο
προσκήνιο των γεγονότων την δυαρχία «Σώμα και Ψυχή». Η Τελέσιλλα
μικροκαμωμένη και άρρωστη, όπως είπαμε, διαθέτει αποθέματα θάρρους και
ιδιαίτερης ρώμης. Εξάλλου το σώμα είναι στον άνθρωπο φθαρτό και
πεισιθάνατο.
Η ψυχή αθάνατη, αενάως κινούμενη για να εμψυχώνει τονίζοντας το δόγμα
της αναφοράς μέσα από το αδιάλειπτο natura naturans και natura
naturata.
Ο Γρηγόρης Χαλιακόπουλος, παρακολουθεί βήμα – βήμα την δραματική
ανάπτυξη των χαρακτήρων της τραγωδίας που γράφει, ξαναζώντας μαζί με το
σημερινό κοινό, στιγμές από την Ιστορία, την οποία μετατρέπει σε
θεατρική μυθοπλασία. Η Τελέσιλλα μεταποιείται και μετουσιώνεται σε
αρχηγό μιας ηρωικής θυσίας από τις τόσες πολλές που εγγράφονται στα
ιστορικά δρώμενα. Εδώ, η θυσία απηχεί ένα μεγάλο μέρος του Δικαίου, ένα
άλλο της πολιτικής και ένα τρίτο της πανανθρώπινης ηθικής. Ο συγγραφέας
οικοδομεί αρχικά με βάση την δεοντολογία που επιβάλλεται εκ των ένδον.
Εν συνεχεία, ο Γρηγόρης Χαλιακόπουλος με ήρεμους τόνους και βηματισμούς
αποκαλύπτει την κορύφωση του πάθους της ηρωίδας του.
Η «Τελέσιλλα» συγκροτεί μια άρτια «παρτιτούρα» κωδικοποιημένου λόγου, δημιουργώντας μια αρχαιοπρεπή τραγωδία με όλα τα συστατικά, όπως τα
δίνει ο Αριστοτέλης στον ορισμό της αρχαίας τραγωδίας.
Το κείμενο εικονοποιεί την ανθρώπινη περιπέτεια, ενώ επαναφέρει στο
προσκήνιο τους στόχους του θεάτρου καθώς και την δύναμη της ζωντανής
επαφής του θεάτρου με τους θεατές του.
Η σκηνοθεσία του Γιάννη Σταματίου σέβεται την δομική συνέπεια του κειμένου, το μέτρο και τις αναφορές σε πρόσωπα και πράγματα.
Εξάλλου, η σκηνοθεσία καθοδηγεί ευεργετικά τις κοπέλες του χορού, δημιουργώντας την αίσθηση ενός αυστηρού, ελεγχόμενου προγράμματος.
Τα κοστούμια πλούσια και φροντισμένα «κάνουν τη διαφορά» όπως λέμε, απέναντι στο λιτό αλλά λειτουργικό σκηνικό.
Υπό την μελωδική ασύμμετρη τραγικότητα της μουσικής που γράφει ο
Φίλιππος Περιστέρης για την παράσταση, οι ερμηνείες των ηθοποιών
υπογραμμίζονται χαρακτηριστικά, αποκτώντας ιδιαίτερη σκηνική εμβέλεια και
αποδίδοντας ένα άρτιο αισθητικά αποτέλεσμα.
Στο ρόλο της Αρχόντισσας η Νταίζη Σεμπεκοπούλου, πληθωρική και
επιτελική, εναρμονίζεται πλήρως με τον Κωστή Σαββιδάκη, που ερμηνεύει
ευθύβολα τον Περίλαο, καταδεικνύοντας με την ιδιαίτερη, στεντόρεια φωνή
του το βάθος της προσωπικότητας του νεκρού βασιλιά
Καταχειροκροτήθηκε η
παράσταση “Τελέσιλλα” του Μεσσήνιου συγγραφέα Γρηγόρη Χαλιακόπουλου, στο
Αρχαίο Θέατρο της Μεσσήνης την Παρασκευή 2 Αυγούστου.
Ο
χώρος γέμισε από θεατρόφιλους, οι οποίοι ήθελαν να παρακολουθήσουν την
τραγωδία που αναφέρεται στην αρχαία ηρωίδα του Άργους Τελέσιλλα, η οποία
ήταν από αρχοντική οικογένεια, και φιλάσθενη. Το όνομά της έμεινε
ξακουστό στους αιώνες, όχι μόνο για την ποίησή της αλλά και για το
ηρωικό θάρρος της. Παρ’ όλα αυτά σήμερα παραμένει άγνωστη στους
περισσότερους, μιας και για τη ζωή της υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία, αν
και στην εποχή της θεωρούνταν ποιήτρια ισότιμη με την Σαπφώ. Σύμφωνα με
τους ιστορικούς, η Τελέσιλλα έσωσε το Άργος απ’ τους Σπαρτιάτες, όταν ο
βασιλιάς της Σπάρτης Κλεομένης εξεστράτευσε εναντίον του. Οι Αργείοι
υπέστησαν πανωλεθρία κατά τη μάχη, με 6.000 νεκρούς. Η μάχη δόθηκε εκτός
των τειχών της πόλης. Τότε το Άργος είχε συμμαχήσει με την Αθήνα και η
υπόλοιπη Πελοπόννησος με την Σπάρτη.
Όταν ο Κλεομένης
βάδισε να κατακτήσει και το Άργος μετά την επιτυχία του, η Τελέσιλλα
κατόρθωσε να ξεσηκώσει με ύμνους και εξαιρετικό λόγο και στη συνέχεια να
συγκεντρώσει και να εξοπλίσει τις γυναίκες της πόλης με ό,τι πρόχειρο
οπλισμό μπορούσε να βρει, δημιουργώντας μια αμυντική γραμμή απέναντι
στον εχθρό. Μαζί τους στάθηκαν και οι λιγοστοί γέροντες και δούλοι του Άργους. Οι Λακεδαιμόνιοι μετά από μεγάλο προβληματισμό,αποφάσισαν
να μην επιτεθούν στο κάστρο του Άργους διότι αν νικούσαν η νίκη τους θα
ήταν άδοξη αφού θα είχαν νικήσει γυναίκες. Στην αντίθετη περίπτωση που
μπορεί να ηττώντο, θα τους ακολουθούσε το «όνειδος» ανά τους αιώνες,
ότι ηττήθηκαν από γυναίκες. Έτσι επέστρεψαν στη Σπάρτη, ενώ το Άργος, το
οποίο είχε συμμαχήσει με τους Αθηναίους, ως η μοναδική πελοποννησιακή
πόλη ενάντια στη σπαρτιατική ηγεμονία, σώθηκε.
Τα
μηνύματα είναι και σήμερα δυνατά: ο σεβασμός στη γυναικεία αυτοθυσία, η
δύναμη της ποίησης στον ξεσηκωμό των Αργείων και η τιμωρία των θνητών
όταν διαπράττουν ύβρη προκαλώντας τους θεούς (όπως έπραξε ο βασιλιάς της
Σπάρτης Κλεομένης, ο οποίος κατάσφαξε με δόλιο τρόπο τους Αργείους στο
ιερό άλσος του Άργους όπου είχαν κρυφτεί για να σωθούν, αφού πρώτα
τους υποσχέθηκε ότι δεν θα τους πειράξει). Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά
την δράση της Τελέσιλλας, το Άργος από ολιγαρχικό, κατέστη δημοκρατικό.
Αιτία ήταν η απελευθέρωση των δούλων, οι οποίοι πήραν ως σύζυγοι τη θέση
των Αργείων που χάθηκαν στην μάχη.
Λίγο πριν την
έναρξη της παράστασης η ποιήτρια Ελίζα Αλεξανδρίδου προλόγισε και
ευχαρίστησε όλους όσους στήριξαν την προσπάθεια των συντελεστών, όπως την
Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, την Πειραματική Σκηνή Καλαμάτας, τον Δήμο Μεσσήνης, τον
Τομέα Σαμαρειτών Ερυθρού Σταυρού, το Κέντρο Αποκατάστασης «Διάπλαση
Μεσσηνίας» και το Μετρό Αθήνας. Στη συνέχεια τιμήθηκε ο καθηγητής –
αρχαιολόγος Πέτρος Θέμελης από το Ίδρυμα Ελληνισμού και τον πρόεδρό του
καθηγητή Ανδρέα Αθηναίο. Στη συνέχεια οι θεατές παρακολούθησαν
εκστασιασμένοι την παράσταση.
Το πρωτότυπο έργο του
Γρηγόρη Χαλιακόπουλου «Τελέσιλλα», σε σκηνοθεσία Γιάννη Σταματίου και
μουσική Φίλιππου Περιστέρη, σε Παραγωγή του Κοινωφελούς Ιδρύματος Επιμένουμε Ελλάδα, παίζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και γι’
αυτό το λόγο το ενδιαφέρον ήταν μεγάλο. Το θερμό χειροκρότημα του κόσμου
στο τέλος, δικαίωσε όλους τους συντελεστές της παράστασης. Αξίζει να
σημειωθεί ότι στο Αρχαίο Θέατρο Μεσσήνης παραβρέθηκαν και πολλοί θεατές
από το Άργος.
Είχα πάρει τις πληροφορίες μου για την παράσταση Τελέσιλλα από
φίλους μου που την παρακολούθησαν στο Ανοιχτό Δημοτικό Θέατρο του
Περάματος «Μίκης Θεοδωράκης».
Την Πέμπτη 25 Ιουλίου αποφάσισα να την απολαύσω με τη σειρά μου
στο Άλσος Βεϊκου, εκεί που κάθε καλοκαίρι οι Αθηναίοι έχουν την
πολυτέλεια να παρακολουθούν σε καθημερινή βάση μια συναυλία ή θεατρική
παράσταση. Θα έλεγα δίχως ίχνος υπερβολής πως το Φεστιβάλ του Δήμου
Γαλατσίου είναι ένα από τα πιο σημαντικά της Αττικής.
Η παράσταση Τελέσιλλα, πρωτότυπο έργο του συγγραφέα Γρηγόρη
Χαλιακόπουλου - ο οποίος όπως μου δήλωσε στο τέλος της παράστασης
λατρεύει να γράφει θεατρικά έργα που να στηρίζονται σε βιογραφίες
προσωπικοτήτων, όχι μόνο σύγχρονων αλλά και του απώτερου παρελθόντος -
με εντυπωσίασε και θαύμασα τη γραφή του. Ένα έργο γραμμένο σε ιαμβικό
ανομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο με υψηλού επιπέδου χρήση της ελληνικής
γλώσσας από το συγγραφέα, επί 1:30 περίπου ώρα μας ταξίδεψε στους
ουράνιους αιθέρες της αρχαιοελληνικής ιστορίας. Όπως άκουσα τους
περισσότερους να σιγοψιθυρίζουν, αν δεν γνώριζες ποιος το έγραψε,
αδυνατούσες να στοιχηματίσεις για το αν άκουγες το λόγο από τραγωδία
αρχαίου τραγικού ή κάποιου σύγχρονου συγγραφέα. Μια τραγωδία που διέθετε
όλα τα συστατικά στοιχεία των αρχαίων τραγωδιών, με τη διαφορά ότι αντί
της αττικής διαλέκτου χρησιμοποιήθηκε η σύγχρονη γλώσσα και ο
βυζαντινός δεκαπεντασύλλαβος. Αυτό το έργο, εξαιτίας του λόγου, της
γραφής και της σύλληψής του, κατατάσσει το συγγραφέα του, στους μεγάλους
σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς.
Ποια ήταν όμως η Τελέσιλλα που η πλειονότης αγνοεί και ο Χαλιακόπουλος
μας τη συστήνει; Παραθέτουμε κάποιες σημαντικές πληροφορίες από το
πρόγραμμα της παράστασης.
«Η Τελέσιλλα γεννήθηκε μεταξύ του 520-515 π.Χ. και είχε αρχοντική
καταγωγή. Λόγω της ασθένειάς της ζήτησε χρησμό απ’ το Μαντείο των Δελφών
και ο χρησμός που έλαβε ήταν ο εξής:
“Τας Μούσας Θεραπεύειν”, δηλαδή η ποίηση θα σε θεραπεύσει.
Έτσι λοιπόν άρχισε να γράφει ποίηση και οι πηγές την αναφέρουν ως μια
εξαιρετική ποιήτρια να συναγωνίζεται τη Σαπφώ. Δυστυχώς διασώθηκε μόνο
ένα ποίημά της, το οποίο στην παράσταση το τραγουδά ο χορός.
Το όνομά της έμεινε ξακουστό στους αιώνες, όχι μόνο για την ποίησή της
αλλά και για το ηρωικό θάρρος της. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, η
Τελέσιλλα έσωσε το Άργος απ’ τους Σπαρτιάτες, όταν ο Βασιλιάς της
Σπάρτης Κλεομένης εξεστράτευσε εναντίον του. Οι Αργείοι υπέστησαν
πανωλεθρία κατά τη μάχη, με 6.000 νεκρούς. Η μάχη δόθηκε εκτός των
τειχών της πόλης. Τότε το Άργος είχε συμμαχήσει με την Αθήνα και η
υπόλοιπη Πελοπόννησος με την Σπάρτη.
Όταν ο Κλεομένης βάδισε να κατακτήσει και το Άργος μετά την επιτυχία
του, η Τελέσιλλα κατόρθωσε να ξεσηκώσει με ύμνους και εξαιρετικό λόγο
και στη συνέχεια να συγκεντρώσει και να εξοπλίσει τις γυναίκες της πόλης
με ότι πρόχειρο οπλισμό μπορούσε να βρει, δημιουργώντας μια αμυντική
γραμμή απέναντι στον εχθρό. Μαζί τους στάθηκαν και οι λιγοστοί γέροντες
και δούλοι του Άργους. Οι Λακεδαιμόνιοι μετά από μεγάλο προβληματισμό
αποφάσισαν να μην επιτεθούν στο κάστρο του Άργους διότι αν νικούσαν η
νίκη τους θα ήταν άδοξη αφού θα είχαν νικήσει γυναίκες. Στην αντίθετη
περίπτωση που μπορεί να ηττώντο, θα τους ακολουθούσε το «όνειδος» ανά
τους αιώνες, ότι ηττήθηκαν από γυναίκες. Έτσι επέστρεψαν στη Σπάρτη, ενώ
το Άργος το οποίο είχε συμμαχήσει με τους Αθηναίους, ως η μοναδική
πελοποννησιακή πόλη ενάντια στη σπαρτιατική ηγεμονία, σώθηκε.
Τα μηνύματα είναι ιδιαίτερα δυνατά: Ο σεβασμός στη γυναικεία αυτοθυσία,
η δύναμη της ποίησης στον ξεσηκωμό των Αργείων και η τιμωρία των θνητών
όταν διαπράττουν Ύβρη προκαλώντας τους Θεούς, όπως έπραξε ο Βασιλιάς
της Σπάρτης Κλεομένης, ο οποίος κατάσφαξε με δόλιο τρόπο τους Αργείους
στο Ιερό Άλσος του Άργους , όπου είχαν κρυφτεί για να σωθούν, αφού πρώτα
τους υποσχέθηκε ότι δεν θα τους πειράξει.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά την δράση της Τελέσιλλας, το Άργος από
ολιγαρχικό κατέστη δημοκρατικό. Αιτία ήταν η απελευθέρωση των δούλων, οι
οποίοι πήραν ως σύζυγοι τη θέση των Αργείων που χάθηκαν στην μάχη.
Σύμφωνα με τον γεωγράφο Παυσανία, η πόλη τής έστησε μνημείο, το οποίο
απεικόνιζε την Τελέσιλλα καθώς ετοιμάζεται να φορέσει την περικεφαλαία
της. Πάνω στον τάφο της, ο σύζυγός της χάραξε προς τιμήν της ένα τρυφερό
επίγραμμα, για να εκφράσει την αγάπη του και το θαυμασμό του για
εκείνη».
Τι κρίμα, να παρακολουθούμε μια ζωή να ανεβαίνουν παραστάσεις στα
Φεστιβάλ του καλοκαιριού, στα πλέον ιστορικά θέατρα της χώρας μας και το
ρεπερτόριο τους να είναι μια κοινοτοπία και πλειστάκις ευτέλεια, η οποία
προωθείται ως μεταμοντέρνο εφεύρημα!
Στην «Τελέσιλλά» του ο Χαλιακόπουλος διδάσκει θεατρική γραφή. Μας
καθηλώνει με το ύφος, τη γλώσσα, τη θεματολογία, τον κυρίαρχο λόγο. Είχα
παρακολουθήσει τον «Ελευθέριο Βενιζέλο» και είχα και τότε εκπλαγεί με
τη γραφή του. Με την τραγωδία του όμως αυτή, ομολογώ ότι ενθουσιάστηκα. Η
Ύβρις του Βασιλιά Κλεομένη τιμωρείται και οι Θεοί αποκαθιστούν την τάξη
και την ισορροπία, κάτι που με έντεχνο τρόπο και ξέχωρη επιμέλεια ο
συγγραφέας δομεί στο έργο του. Με μια μόνο παράγραφο από τους
ιστορικούς, κατορθώνει και δημιουργεί μια τραγωδία που αν δεν γνωρίζαμε
τον αιώνα που γράφτηκε θα αναρωτιόμασταν ποιου εκ των τριών αρχαίων
τραγικών είναι.
Και όλα αυτά με τη συνοδεία μιας μουσικής υψηλοτάτου επιπέδου, που
ανατριχιάζει τον θεατή καθώς τα όργανα που χρησιμοποιούνται και οι
επεμβατικές επιλογές στο έργο δημιουργούν ερεθίσματα έπαρσης, στοχασμού
και φόβου, απολύτως αντίστοιχα με τα συμβάντα. Οι νότες του Φίλιππου
Περιστέρη έντυσαν με τέτοιο τρόπο το λόγο του συγγραφέα, ώστε να δημιουργήσουν μια ακουστική πανδαισία. Φύγαμε με τη μουσική του να ηχεί για ώρες στ’
αυτιά μας. Εύγε!
Οι ηθοποιοί που επιλέχθηκαν ήταν όλοι τους ξεχωριστοί. Η Αργυρώ
Ταμβάκου πέτυχε στο ρόλο της Τελέσιλλας, ο οποίος εξ αντικειμένου ήταν
πολύ δύσκολος. Μην ξεχνάμε ότι ερμηνεύοντας την Τελέσιλλα, γράφει
θεατρική ιστορία, εφόσον είναι η πρώτη ηθοποιός που παίζει αυτό τον
ρόλο. Η πίεση ήταν μεγάλη και η επιτυχία της διπλασιάζεται εξ αυτού και
μόνον. Πέτυχε και της αξίζουν συγχαρητήρια.
Η μορφή της Αρχόντισσας Νταίζης Σεμπεκοπούλου δέσποζε στην παράσταση,
στημένη αριστοτεχνικά και με ένα μονόλογο κορυφαίο του έργου που
αποτελεί λογοτεχνικό θησαυρό. Ήταν υπέροχη και η παρουσία της αποτέλεσε
εγγύηση για την παράσταση. Σπουδαία ηθοποιός, μεγάλη εμπειρία,
εκπληκτική ερμηνεία!
Ο παρτενέρ της, άρχοντας και σύζυγος, Κώστας Λάσκος, πολύπειρος
ηθοποιός, δίδαξε τι σημαίνει υποκριτική. Εξαιρετικός με άρτιο λόγο και
εκφραστικότητα. Φέρει επάνω του όλη την θεατρική κουλτούρα της
ποιοτικής τέχνης.
Ο Κωστής Σαββιδάκης, μια φιγούρα προερχόμενη απ’ τον Άδη, ανατρίχιασε με
το παίξιμό του το κοινό και ανέβασε με την υποκριτική του το επίπεδο της
όλης παράστασης. Η εξελικτική του πορεία τα τελευταία χρόνια τον
δικαιώνει σε ό,τι κι αν κάνει. Ήταν ένας μονόλογος – διάλογος
καθηλωτικός. Αγαπημένη προσωπικότητα του θεατρόφιλου και
κινηματογραφικού κοινού.
Η παραμάνα Μαρία Μπακέλα, με εξαίρετη εμφάνιση, στήριξε το όλο εγχείρημα
και ήταν συγκινητική ως παρουσία. Μια πολυτάλαντη ηθοποιός, που με τη
γαλήνια και αντιαγχώδη ερμηνεία της, έφερνε την ισορροπία στην παράσταση
με τον καθοριστικό της ρόλο. Ικανότατη και το απέδειξε. Η Κατερίνα
Βαρδακαστάνη που την απολαύσαμε και ως Δανάη (Στρατηγοπούλου) την
προηγούμενη σεζόν, υποδυόμενη τη φίλη της Τελέσιλλας ήταν εξαιρετική.
Ιδιαίτερα στη σκηνή που οι δυο τους ανταλλάσσουν φιλοφρονήσεις και η μια
με περιπαικτικό τρόπο πειράζει την άλλη, ξεδίπλωσε τα ταλέντο της και
έδωσε με τη σειρά της, ξεχωριστό τόνο στην παράσταση. Προσέδωσε με το
χαμόγελό της την ανάσα στην τραγωδία, μιας και είναι η μοναδική στιγμή
που οι ηθοποιοί γελούν και χωρατεύουν. Μαζί με την Μαρία Μπακέλα και την
Αργυρώ Ταμβάκου αποτέλεσαν μια δυνατή τριάδα γυναικών, μεταφέροντάς μας
στα αρχοντικά δώματα του Αρχαίου Άργους.
Ο Σάββας Πογιαντζής υποδύεται δύο ρόλους του Κήρυκα και του
Αγγελιαφόρου. Μια σεμνή παρουσία με ιδιαίτερο χάρισμα στη φωνή και
δυνατό παρουσιαστικό. Διαθέτει σπουδαίο ταλέντο και πιστεύω πως το
μέλλον θα είναι δικό του. Τη στιγμή που απευθύνεται στις γυναίκες του
Άργους, είναι συγκλονιστικός.
Ο Γιάννης Σταματίου ως Βασιλιάς Κλεομένης είναι ο μεγάλος εχθρός, ο
«κακός» της παράστασης. Για τη σκηνοθετική του δουλειά θα μιλήσουμε
παρακάτω. Ως ηθοποιός ο Γιάννης Σταματίου, είναι ένας από τους
σπουδαιότερους Έλληνες ηθοποιούς. Μεγάλη υποκριτική προσωπικότητα. Η
εμφάνισή του με σπαρτιατική στολή, κατά την είσοδό του ταράζει τα νερά
και ο θεατής παρακολουθεί με δέος τι πρόκειται να ακολουθήσει.
Θαυμάσιος, έχει τη γνώση, την εμπειρία, το χάρισμα!
Οι κοπέλες του χορού, ένας υπέροχος συνδυασμός. Η κάθε μια με την δική
της προσωπικότητα. Μέσα από την εξαιρετική εκφορά του λόγου και την
χορογραφική τους ακολουθία, αναδείχθηκαν σε πρωταγωνίστριες. Είναι αυτές
που μας μιλούν για όσα συνέβησαν, για όσα δεν βλέπουμε, για όσα θα
συμβούν. Συγχαρητήρια σε όλες τους. Στάθηκαν σε ένα δύσκολο έργο με
αξιοθαύμαστη κίνηση, λόγο και υποκριτική. Με σειρά εμφάνισης, η Λυσάνδρα
Αναστασοπούλου, η Ιωάννα - Μαρία Μπάτη, η Βιργινία Μιχαήλ, η Βίκυ
Μιχαλοπούλου και η Βέρα Μακρομαρίδου ήταν τα «πολύχρωμα» πρόσωπα που
ομόρφυναν την παράσταση Μπράβο τους!
Τα κοστούμια της Μαρίας Γκούσκου με δυο λέξεις: Έργα Τέχνης! Θαυμάσιες αποχρώσεις με αρχαιοελληνική μεγαλοπρέπεια.
Η χορογράφος Αργυρώ Ταμβάκου μαζί με την βοηθό της Μαρία Πάπου κέντησαν ψιλοβελονιά τα βήματα και την κίνηση του χορού!
Όσο για τα σκηνικά, απλά και απέριττα. Τέσσερις κίονες και μερικοί
κύβοι. Η απόλυτη αφαιρετικότητα, όπως απαιτούσε η συγκεκριμένη
παράσταση.
Ας κλείσουμε όμως με τον πρωτεργάτη αυτού του μοναδικού εγχειρήματος. Ο
Γιάννης Σταματίου απέδειξε πως η σκηνοθεσία κυλάει στο αίμα του. Ούτε
για μια στιγμή το έργο δεν κάνει κοιλιά. Πρόσεξε κάθε λεπτομέρεια και
δεν του διέφυγε το παραμικρό. Μακάρι τα κρατικά θέατρα κάποια στιγμή να
συνεργάζονται με σκηνοθέτες και καλλιτέχνες τέτοιου ήθους και θεατρικής
δεινότητας σαν αυτή του Γιάννη Σταματίου. Με σεβασμό πάνω στο πρωτότυπο
κείμενο του Χαλιακόπουλου, υπόγραψε μια σκηνοθεσία απ’ τις καλύτερες που
έχουμε δει. Το σημαντικότερο όμως είναι που ανέλαβε να ρισκάρει σε ένα
τόσο δύσκολο έργο, γεγονός που αποδεικνύει ότι διαθέτει μεράκι, θάρρος
και αυτοπεποίθηση. Τα κατάφερε και σκηνοθέτησε μια συγκλονιστική
τραγωδία. Φαίνεται πως το ΕΚΣΤΑΝ, ο θεατρικός χώρος που
δραστηριοποιείται, είναι το Κρυφό Σχολειό της Τέχνης. Διαφορετικά δεν θα
μπορούσε να δέσει ένα ετερόκλητο πλήθος ηθοποιών έτσι ώστε να
συνεργάζονται σαν μια μηχανή που δεν της λείπει το παραμικρό.
Τέλος αξίζει να τονιστεί το εξής σημαντικό: Αν δεν υπήρχε το «Ίδρυμα
Ελληνισμού» με τον Πρόεδρό του καθηγητή Ανδρέα Αθηναίο να θέσει υπό την
Αιγίδα του την παράσταση και η Πρόεδρος του «Ιδρύματος Επιμένουμε
Ελλάδα» Κωνσταντίνα Μανώλη, να πάρει στα χέρια της την παραγωγή της
παράστασης, οι Έλληνες θεατρόφιλοι θα έχαναν μια από τις καλύτερες
παραστάσεις του εφετινού καλοκαιριού και όχι μόνο. Γι αυτό αξίζουν θερμά
συγχαρητήρια στους ανωτέρω και κυρίως γιατί η παράσταση «Τελέσιλλα» με
απόφασή τους, παίζεται με δωρεάν είσοδο για όλο τον κόσμο, σύμφωνα και
με την πολιτική που ασκούν τα δύο Ιδρύματα στα οποία προΐστανται και
διοικούν.
Η παράσταση «Τελέσιλλα» του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου, κέρδισε επάξια τη θέση που της ανήκει στην ιστορία του Ελληνικού Θεάτρου.
Υπό την Αιγίδα του «Ιδρύματος Ελληνισμού»
και της «Πειραματικής Σκηνής Καλαμάτας» και με συνδιοργανώτρια την
«Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας» παρουσιάζεται η τραγωδία «ΤΕΛΕΣΙΛΛΑ» του
Γρηγόρη Χαλιακόπουλου. Η Παραγωγή είναι του Ιδρύματος «Επιμένουμε
Ελλάδα».
Η παράσταση έχει στόχο την ανάδειξη της άγνωστης στους περισσότερους,
ιστορικής ποιήτριας και ηρωίδας του Αρχαίου Άργους, Τελέσιλλας.
Το έργο είναι ένας ύμνος στη Γυναίκα, τη Δύναμη και τη Δημοκρατία.
Με την ευγενική υποστήριξη του Δήμου Μεσσήνης
Συνδιοργάνωση:
Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας και Πειραματική Σκηνή Καλαμάτας
ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ
Παρασκευή 2 Αυγούστου ώρα 21:00 -Αρχαίο Θέατρο Μεσσήνης
Για τη μετακίνηση των θεατών θα υπάρχει πούλμαν με κόστος 6 ευρώ το
άτομο (aller-retour) Πληροφορίες για κλείσιμο θέσης στα τηλέφωνα:
6977437279, 6971540945, 6944252700
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ
Η θεατρική παράσταση «Τελέσιλλα», έργο του
συγγραφέα Γρηγόρη Χαλιακόπουλου, ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα
και προσιδιάζει σε αρχαία τραγωδία. Είναι γραμμένο σε έμμετρη μορφή, –
με τη διαφορά ότι ο στίχος είναι ανομοιοκατάληκτος ιαμβικός
δεκαπεντασύλλαβος – με χορό, χορικά και βασίζεται στην ιστορία της
ηρωίδας του αρχαίου Άργους, Τελέσιλλας, η οποία ήταν φιλάσθενη λυρική
ποιήτρια και έζησε τον 5ο – 6ο αιώνα π.Χ.
Η Τελέσιλλα γεννήθηκε μεταξύ του 520-515 π.Χ. και είχε αρχοντική
καταγωγή. Λόγω της ασθένειάς της ζήτησε χρησμό απ’ το Μαντείο των Δελφών
και ο χρησμός που έλαβε ήταν ο εξής:
«Τας Μούσας Θεραπεύειν», δηλαδή η ποίηση θα σε θεραπεύσει.
Έτσι λοιπόν άρχισε να γράφει ποίηση και οι πηγές την αναφέρουν ως μια
εξαιρετική ποιήτρια να συναγωνίζεται τη Σαπφώ. Δυστυχώς διασώθηκε μόνο
ένα ποίημά της, το οποίο στην παράσταση το τραγουδά ο χορός.
Το όνομά της έμεινε ξακουστό στους αιώνες, όχι μόνο για την ποίησή της
αλλά και για το ηρωικό θάρρος της. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, η
Τελέσιλλα έσωσε το Άργος απ’ τους Σπαρτιάτες, όταν ο Βασιλιάς της
Σπάρτης Κλεομένης εξεστράτευσε εναντίον του. Οι Αργείοι υπέστησαν
πανωλεθρία κατά τη μάχη, με 6.000 νεκρούς. Η μάχη δόθηκε εκτός των
τειχών της πόλης. Τότε το Άργος είχε συμμαχήσει με την Αθήνα και η υπόλοιπη Πελοπόννησος με την Σπάρτη.
Όταν ο Κλεομένης βάδισε να κατακτήσει και το Άργος μετά την επιτυχία
του, η Τελέσιλλα κατόρθωσε να ξεσηκώσει με ύμνους και εξαιρετικό λόγο
και στη συνέχεια να συγκεντρώσει και να εξοπλίσει τις γυναίκες της πόλης
με ότι πρόχειρο οπλισμό μπορούσε να βρει, δημιουργώντας μια αμυντική
γραμμή απέναντι στον εχθρό. Μαζί τους στάθηκαν και οι λιγοστοί γέροντες
και δούλοι του Άργους. Οι Λακεδαιμόνιοι μετά από μεγάλο προβληματισμό
αποφάσισαν να μην επιτεθούν στο κάστρο του Άργους διότι αν νικούσαν η
νίκη τους θα ήταν άδοξη αφού θα είχαν νικήσει γυναίκες. Στην αντίθετη
περίπτωση που μπορεί να ηττώντο, θα τους ακολουθούσε το «όνειδος» ανά
τους αιώνες, ότι ηττήθηκαν από γυναίκες. Έτσι επέστρεψαν στη Σπάρτη, ενώ
το Άργος το οποίο είχε συμμαχήσει με τους Αθηναίους, ως η μοναδική
πελοποννησιακή πόλη ενάντια στη σπαρτιατική ηγεμονία σώθηκε.
Τα μηνύματα είναι ιδιαίτερα δυνατά: Ο σεβασμός στη γυναικεία αυτοθυσία, η
δύναμη της ποίησης στον ξεσηκωμό των Αργείων και η τιμωρία των θνητών
όταν διαπράττουν Ύβρη προκαλώντας τους Θεούς, όπως έπραξε ο Βασιλιάς της
Σπάρτης Κλεομένης, ο οποίος κατάσφαξε με δόλιο τρόπο τους Αργείους στο
Ιερό Άλσος του Άργους , όπου είχαν κρυφτεί για να σωθούν, αφού πρώτα
τους υποσχέθηκε ότι δεν θα τους πειράξει.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά την δράση της Τελέσιλλας, το Άργος από
ολιγαρχικό κατέστη δημοκρατικό. Αιτία ήταν η απελευθέρωση των δούλων, οι
οποίοι πήραν ως σύζυγοι τη θέση των Αργείων που χάθηκαν στην μάχη.
Σύμφωνα με τον γεωγράφο Παυσανία, η πόλη τής έστησε μνημείο, το οποίο
απεικόνιζε την Τελέσιλλα καθώς ετοιμάζεται να φορέσει την περικεφαλαία
της. Πάνω στον τάφο της, ο σύζυγός της χάραξε προς τιμήν της ένα τρυφερό
επίγραμμα, για να εκφράσει την αγάπη του και το θαυμασμό του για
εκείνη.
Κάθε Περιφέρεια της Ελλάδας, έχει και τους δικούς της Δημιουργούς. Το Επιμένουμε Ελλάδα -αλλά και η Θεσμική Θέση του Υπουργείου Πολιτισμού- θεωρεί επιτυχία τη Συνέργεια με τους πυρήνες Πολιτιστικής Δημιουργίας κάθε τόπου, και την ένταξη της Παραγωγής Πολιτιστικού Αγαθού στον επιχειρησιακό σχεδιασμό των τοπικών αρχών αλλά και των δραστηριοποιούμενων επιχειρήσεων. Αυτό είναι κάτι που επετεύχθη και στην Μεσσήνη, καθώς το Αρχαίο Θέατρο παραχωρήθηκε Δωρεάν με απόφαση του επικεφαλής της ΕΦΑ Μεσσηνίας, Αρχαιολόγου Πέτρου Θέμελη, την προβολή της Παράστασης από τα περισσότερα ΜΜΕ , με έντονη τη συμμετοχή των τοπικών Ηλεκτρονικών Μέσων Δημοσιότητος, με επιστέγασμα την άψογη Συνέργεια με την Πειραματική Σκηνή Καλαμάτας που και η ίδια προσκάλεσε τους Θεατρόφιλους να δουν την παράσταση..
Αν και η Ναυμαχία της Σαλαμίνας δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την ΤΕΛΕΣΙΛΛΑ, εν τούτοις αποτελεί λαμπρό και χρήσιμο δίδαγμα για το πως εξασφαλίζονται οι πολύτιμες συνέργειες, που χωρίς αυτές δεν υπάρχει επιτυχία. Δίδαγμα αντλείται από το πως χειρίσθηκε ο Θεμιστοκλής τον Ευρυβιάδη για να εξασφαλισθεί η ενότητα των Ελλήνων και να κερδηθεί ο Αγώνας. Ο Θεμιστοκλής έδωσε την αρχηγία στον Ευρυβιάδη.......
Η
Πειραματική Σκηνή Καλαμάτας υπό την Αιγίδα του «Ιδρύματος Ελληνισμού»
και με συνδιοργανώτρια την «Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας» παρουσιάζει
την τραγωδία «ΤΕΛΕΣΙΛΛΑ» του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου σε σκηνοθεσία Γιάννη
Σταματίου, και Παραγωγή του Ιδρύματος «Επιμένουμε Ελλάδα», την Παρασκευή
2 Αυγούστου στις 21:00 στο Αρχαίο Θέατρο Μεσσήνης.
Η παράσταση έχει στόχο την ανάδειξη της άγνωστης στους περισσότερους, ιστορικής ποιήτριας και ηρωίδας του Αρχαίου Άργους, Τελέσιλλας.
Το έργο είναι ένας ύμνος στη Γυναίκα, τη Δύναμη και τη Δημοκρατία.
Με την ευγενική υποστήριξη του Δήμου Μεσσήνης
Διοργάνωση: Πειραματική Σκηνή Καλαμάτας ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ Για
την διευκόλυνση μετακίνησης των θεατών θα υπάρχει πούλμαν με κόστος 6
ευρώ το άτομο! Πληροφορίες για κλείσιμο θέσης στα τηλέφωνα: 6977437279,
6971540945, 6944252700 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Συγγραφέας: Γρηγόρης Χαλιακόπουλος
Σκηνοθεσία-Σκηνικά: Γιάννης Σταματίου
Μουσική: Φίλιππος Περιστέρης
Χορογράφος: Αργυρώ Ταμβάκου
Ενδυματολόγος: Μαρία Γκούσκου
Φωτισμοί: Πασχάλης Τσέρνας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κατερίνα Βαρδακαστάνη
Βοηθός Χορογράφου: Μαρία Πάπου
Ήχος: Πασχάλης Τσέρνας
Κοστούμια: Βεστιάριο Πειραματική Σκηνή Καλαμάτας – Θέατρο Εκστάν
Μακιγιάζ: New Life Beauty Club
Προετοιμασία παράστασης: Πολυχώρος Εκστάν
Ειδική Σύμβουλος: Δήμητρα Σοφιανού
Πανοπλία Βασιλιά Κλεομένη: Γιώργος Μπασιάκος
Γραφιστικά – Αφίσα: εκδόσεις Δρόμων
Δημόσιες σχέσεις: Γιάννα Ακριβού
Υπεύθυνος Επικοινωνίας: Άρης Βασιλειάδης
Φωτογραφίες: Αιμίλιος Πέτρου
Βοηθός Παραγωγής: Αρσαλούις Σαπριτζιάν
***
Έπαιξαν οι μουσικοί:
Δημήτρης Λέκκας: Φλογέρες
Χρήστος Βιδινιώτης: Σάζι
Πασχάλης Τσέρνας: Κρουστά – Μπεντίρ
Φίλιππος Περιστέρης: Μονόχορδο, Αυλό του Πανός, Μπεντίρ, Κρουστά, Φλογέρα, Πλήκτρα
Συμμετοχή στα φωνητικά: Θέλμα Καραγιάννη
Ενορχήστρωση: Φίλιππος Περιστέρης
Ηχογράφηση – Μίξη: Studio eNCORE, P.A. Dove
Τελική επεξεργασία: Studio Pro216, Λάκης Χαλκιόπουλος
***
ΔΙΑΝΟΜΗ
Με σειρά εμφάνισης
Τελέσιλλα: Αργυρώ Ταμβάκου
Αλκμήνη: Κατερίνα Βαρδακαστάνη
Αρχόντισσα: Νταίζη Σεμπεκοπούλου
Άρχοντας: Κώστας Λάσκος
Αγγελιαφόρος: Σάββας Πογιατζής
Αγαθονίκη: Μαρία Μπακέλα
Κλεομένης: Γιάννης Σταματίου
Περίλαος: Κωστής Σαββιδάκης
Κήρυκας: Σάββας Πογιατζής ΧΟΡΟΣ
Με σειρά εμφάνισης
Λυσάνδρα Αναστασοπούλου, Ιωάννα – Μαρία Μπάτη, Βιργινία Μιχαήλ, Βίκυ Μιχαλοπούλου, Βέρα Μακρομαρίδου.
Λίγα λόγια από τον Πρόεδρο του Ιδρύματος Ελληνισμού
Η Εποχή μας είναι η Σύγκρουση μεταξύ Δομημένης (εξουσιαζόμενης)
Κοινωνίας και Οντολογικής Κοινωνίας. Δηλαδή Κοινωνίας με Υπέρτερο - Υπέρτατο αγαθό
τον Άνθρωπο και τον προσδιορισμό της υπόστασής του μέσα από έννοιες και
αξίες.
Το Θέατρο είναι μια «πύλη» Μύησης στον Πολιτισμό. Η Αρχαία
Τραγωδία σαν θεατρική μορφή, που δίδαξε την Αρχαία Ελλάδα, αλλά και την
σύγχρονη στα Αρχαία Θέατρα της με την Δημοκρατική Αρχιτεκτονική του
«κοίλου», είναι ένα από τα καλύτερα «πανεπιστήμια» της Οικουμένης ,
πανεπιστήμια που μπορεί να διδάσκουν μεθόδους και εργαλεία, άχρηστα αν
όχι επιζήμια χωρίς το ήθος του Πολιτισμού που θέτει την γνώση και την
αναζήτηση της Αληθείας, στην Δικαίωση του Ανθρώπου.
Το «Φεστιβάλ Μύησης στον Πολιτισμό» εμπνευσμένο από τον Θεατρικό
Κριτικό Περσέα Αθηναίο, έχοντας σας ως
Τιμώμενους Προσκεκλημένους, σκοπό έχει να φέρει όλους σε «κοινωνία» με
τις διαχρονικές έννοιες και τις αξίες που έχουν ως υπέρτερο αγαθό την
Δικαίωση του Ανθρώπου από Ύπαρξη σε Οντολογική Υπόσταση. Η παράσταση
Τελέσιλλα, έχει μέσα της διαχρονικές αξίες και έννοιες
Πολιτισμού. Ανακαλύψτε τες, και απολαύστε τες μέσα στην καλοκαιρινή
αγκαλιά της Ελλάδας. Καθηγητής Ανδρέας Αθηναίος
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ
Η θεατρική παράσταση «Τελέσιλλα», έργο του συγγραφέα Γρηγόρη
Χαλιακόπουλου, ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα και προσιδιάζει σε
αρχαία τραγωδία. Είναι γραμμένο σε έμμετρη μορφή, – με τη διαφορά ότι ο
στίχος είναι ανομοιοκατάληκτος ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος – με χορό,
χορικά και βασίζεται στην ιστορία της ηρωίδας του αρχαίου Άργους,
Τελέσιλλας, η οποία ήταν φιλάσθενη λυρική ποιήτρια και έζησε τον 5ο – 6ο
αιώνα π.Χ.
Η Τελέσιλλα γεννήθηκε μεταξύ του
520-515 π.Χ. και είχε αρχοντική καταγωγή. Λόγω της ασθένειάς της ζήτησε
χρησμό απ’ το Μαντείο των Δελφών και ο χρησμός που έλαβε ήταν ο εξής:
«Τας Μούσας Θεραπεύειν», δηλαδή η ποίηση θα σε θεραπεύσει.Έτσι λοιπόν
άρχισε να γράφει ποίηση και οι πηγές την αναφέρουν ως μια εξαιρετική
ποιήτρια να συναγωνίζεται τη Σαπφώ. Δυστυχώς διασώθηκε μόνο ένα ποίημά
της, το οποίο στην παράσταση το τραγουδά ο χορός.
Το
όνομά της έμεινε ξακουστό στους αιώνες, όχι μόνο για την ποίησή της
αλλά και για το ηρωικό θάρρος της. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, η
Τελέσιλλα έσωσε το Άργος απ’ τους Σπαρτιάτες, όταν ο Βασιλιάς της
Σπάρτης Κλεομένης εξεστράτευσε εναντίον του. Οι Αργείοι υπέστησαν
πανωλεθρία κατά τη μάχη, με 6.000 νεκρούς. Η μάχη δόθηκε εκτός των
τειχών της πόλης. Τότε το Άργος είχε συμμαχήσει με την Αθήνα και η
υπόλοιπη Πελοπόννησος με την Σπάρτη.
Όταν ο Κλεομένης βάδισε να
κατακτήσει και το Άργος μετά την επιτυχία του, η Τελέσιλλα κατόρθωσε να
ξεσηκώσει με ύμνους και εξαιρετικό λόγο και στη συνέχεια να συγκεντρώσει
και να εξοπλίσει τις γυναίκες της πόλης με ότι πρόχειρο οπλισμό
μπορούσε να βρει, δημιουργώντας μια αμυντική γραμμή απέναντι στον εχθρό.
Μαζί τους στάθηκαν και οι λιγοστοί γέροντες και δούλοι του Άργους. Οι
Λακεδαιμόνιοι μετά από μεγάλο προβληματισμό αποφάσισαν να μην επιτεθούν
στο κάστρο του Άργους διότι αν νικούσαν η νίκη τους θα ήταν άδοξη αφού
θα είχαν νικήσει γυναίκες. Στην αντίθετη περίπτωση που μπορεί να
ηττώντο, θα τους ακολουθούσε το «όνειδος» ανά τους αιώνες, ότι
ηττήθηκαν από γυναίκες. Έτσι επέστρεψαν στη Σπάρτη, ενώ το Άργος το
οποίο είχε συμμαχήσει με τους Αθηναίους, ως η μοναδική πελοποννησιακή
πόλη ενάντια στη σπαρτιατική ηγεμονία σώθηκε.
Τα μηνύματα είναι
ιδιαίτερα δυνατά: Ο σεβασμός στη γυναικεία αυτοθυσία, η δύναμη της
ποίησης στον ξεσηκωμό των Αργείων και η τιμωρία των θνητών όταν
διαπράττουν Ύβρη προκαλώντας τους Θεούς, όπως έπραξε ο Βασιλιάς της
Σπάρτης Κλεομένης, ο οποίος κατάσφαξε με δόλιο τρόπο τους Αργείους στο
Ιερό Άλσος του Άργους , όπου είχαν κρυφτεί για να σωθούν, αφού πρώτα
τους υποσχέθηκε ότι δεν θα τους πειράξει.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά την δράση της Τελέσιλλας, το Άργος από
ολιγαρχικό κατέστη δημοκρατικό. Αιτία ήταν η απελευθέρωση των δούλων, οι
οποίοι πήραν ως σύζυγοι τη θέση των Αργείων που χάθηκαν στην μάχη.
Σύμφωνα με τον γεωγράφο Παυσανία, η πόλη τής έστησε μνημείο, το οποίο
απεικόνιζε την Τελέσιλλα καθώς ετοιμάζεται να φορέσει την περικεφαλαία
της. Πάνω στον τάφο της, ο σύζυγός της χάραξε προς τιμήν της ένα τρυφερό
επίγραμμα, για να εκφράσει την αγάπη του και το θαυμασμό του για
εκείνη. Λίγα λόγια από τον συγγραφέα
Ένα
βιβλίο με ήρωες και ηρωίδες της αρχαίας Ελλάδας, φυλασσόταν στον
εσώτερο κόσμο μου, από την εφηβική μου ηλικία. Ήταν της αγαπημένης μου
θείας Ελένης Σταματοπούλου – Σμυρνή, λυκειάρχου στα Φιλιατρά και
μετέπειτα στην Καισαριανή. Θαρρείς και είχε βρει απάγκιο εκεί, με
τριβέλιζε κάθε τόσο να ασχοληθώ πιότερο μαζί του. Απ’ όλα τα πρόσωπα που
περιγράφονταν στις σελίδες του, η ποιήτρια και ηρωίδα του αρχαίου
Άργους Τελέσιλλα, ξεσήκωνε περισσότερο τη φαντασία μου.
Με
στενοχωρούσε το γεγονός ότι ήταν ξεχασμένη και πως ελάχιστοι γνώριζαν
σχετικά για την ύπαρξή της. Ακόμα και στο Άργος όταν πραγματοποίησα μια
έρευνα, λιγοστοί Αργείοι ήξεραν την ιστορία της. Μια νύχτα λοιπόν που
την είδα στ’ όνειρό μου, κουρασμένη, εξαντλημένη, βαθιά λυπημένη,
προσπάθησα να την προσεγγίσω. Μάταια όμως. Με απέφυγε και αστραπιαία
εξαφανίστηκε από το ονειρικό μου πεδίο.
Το πρωί, άρπαξα μια σελίδα λευκή και τη γέμισα με λέξεις αφιερωμένες στη γυναίκα που αναστάτωσε τον ύπνο μου.
Μόλις τελείωσα κοίταξα τριγύρω μου. Την αναζητούσα, ήμουν σίγουρος πως ήταν άυλη, δίπλα μου. Και είχα δίκιο.
«Αυτό που έγραψες, δεν αρκεί» μου απηύθυνε το λόγο.
«Μα γνωρίζουμε τόσα λίγα για σένα» της είπα.
«Τότε φαντάσου με» ήταν η προτροπή της.
Αισθάνθηκα το χέρι της να ωθεί το δικό μου να βουτήξει την πέννα μου
στο μελανοδοχείο της έμπνευσης. Σε λίγες ώρες ο ιαμβικός
ανομοιοκατάληκτος δεκαπεντασύλλαβος απλώθηκε σε σύνολο τριανταπέντε
σελίδων. Είχα πλέον γράψει εκείνο που μου ζήτησε.
Γύρισα μήπως τη δω
επιτέλους ολοζώντανη. Πουθενά όμως. Ούτε καν ίχνος απ’ τον αρχαίο ίσκιο
της. Συνειδητοποίησα πως με τον τρόπο της, μού έκλεινε την επόμενη
συνάντησή μας στις κερκίδες κάποιου θεάτρου.
Από κει θα την απολαύσω έμψυχη και ένσαρκη, σκέφθηκα.
Αυτή λοιπόν είναι η ιστορία μου, σχετικά με την Τελέσιλλα. Τη λησμονημένη ποιήτρια και ηρωίδα του Αρχαίου Άργους. Γρηγόρης Χαλιακόπουλος Λίγα λόγια από τον σκηνοθέτη
Το έργο «Τελέσιλλα» του συγγραφέα Γρηγόρη Χαλιακόπουλου αποτέλεσε για
μένα μια πρόκληση. Η αρχαία ηρωίδα και ποιήτρια του Άργους, την οποία
ελάχιστοι γνώριζαν, μου δημιούργησε ερεθίσματα και συναισθήματα
ιδιαίτερα δυνατά. Επιχείρησα να εισδύσω σκηνοθετικά και υποκριτικά στην
ιστορική εποχή και τα σπουδαία γεγονότα που έζησε, τα οποία καταγράφηκαν
από τους μετέπειτα ιστορικούς, παρότι μεταξύ τους υπάρχουν πολλές
διαφορετικές περιγραφές. Ο έμμετρος ανομοιοκατάληκτος ιαμβικός
δεκαπεντασύλλαβος προσέδωσε στις επιλογές μου ιδιαίτερη δυναμική, καθότι
είναι σπάνιες οι φορές που η πένα ενός σύγχρονου συγγραφέα, καταγράφει
ένα τέτοιο εγχείρημα. Με βασικά στοιχεία, όπως ο λόγος, ο χορός, τα
χορικά και κυρίως το μέτρο, το έργο προσιδιάζει με αρχαία τραγωδία,
γεγονός που με ώθησε να δημιουργήσω σκηνές που να παραπέμπουν στο
μακρινό παρελθόν του ιστορικού Άργους. Με αφαιρετικό τρόπο, απέφυγα κάθε
ίχνος υπερβολής έτσι ώστε να αποδοθεί στο θεατρικό κοινό η παράσταση με
εύληπτο τρόπο και να γίνουν κατανοητά τα υψηλά νοήματα της ηρωίδας που
αποτυπώνει στο έργο του ο συγγραφέας. Γιάννης Σταματίου Λίγα λόγια από τον συνθέτη
Όταν καλούμαι να συνθέσω μουσική για μια θεατρική παράσταση, το πρώτο
μου μέλημα, είναι να αφουγκραστώ τις τρεις κατά τη γνώμη μου εκδοχές του
θεατρικού αφηγήματος. Η πρώτη είναι η μουσική που αποπνέει το κείμενο, η
δεύτερη είναι η μουσική της εποχής αναφοράς και η τρίτη η μουσική της
ίδιας της παράστασης. Η πρώτη αφορά στην κειμενική προσέγγιση ως πεδίου
αναφοράς, η δεύτερη καθορίζεται από το μουσικολογικό υπόβαθρο του χώρου
και του χρόνου και η τρίτη είναι θέμα απόφασης του σκηνοθέτη και των
συντελεστών. Στην Τελέσιλλα ευτύχησα να διαβάσω ένα ακόμη εξαιρετικό
θεατρικό κείμενο του επί μακρόν συνεργάτη Γρηγόρη Χαλιακόπουλου το οποίο
συναντά την εποχή δράσης και μια εμπνευσμένη και συνεπή ως προς τα
παραπάνω σκηνοθεσία. Ως εκ τούτου η μουσική ακολουθεί την παραδομένη
διαστηματική και η ενορχήστρωση ακολουθεί επίσης ένα μεγάλο μέρος του
corpus των οργάνων που γνωρίσαμε από την ιστορία. Φίλλιπος Περιστέρης
Η παράσταση της Τελέσιλλας στο Θέατρο Άλσους Βείκου, ήρθε σαν μια πρόσθετη δημιουργία στο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΜΥΗΣΗΣ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ - ΤΕΧΝΗ ΑΝΟΙΧΤΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ που είναι και η Παραγωγή 2019 , της Κοινωφελούς Προσφοράς και Δημιουργίας Πολιτιστικού Αγαθού του Επιμνέουμε Ελλάδα. Η Πρόταση μας έγινε και την αποδεχθήκαμε . Μια Καινούργια Αφίσσα κυκλοφόρησε, προβάλλοντας την Παράσταση για την 25 Ιουλίου 2019
“Nominanudatenemus” [το μόνο που έχουμε είναι γυμνά (δηλ. σκέτα) ονόματα]. Αυτό γράφει ο στοχαστής του 12ου αιώνα BernardofCluny στο έργο του Decontemptumundi
(βιβλ. 1, στ. 952). Και έχει δίκιο. Σε πολλές περιπτώσεις το μόνο, που
μας έχει απομείνει από το παρελθόν, είναι ένα σκέτο όνομα. Πράγματι τι
θα μπορούσαν να πουν οι περισσότεροι άνθρωποι για το αρχαίο όνομα «Τελέσιλλα»; Λίγοι θα καταλάβαιναν ότι πρόκειται για γυναικείο όνομα, που προσδιορίζει μία Αργεία ποιήτρια του 6ου και 5ου αι. π.Χ.
Και όμως, με αφορμή το εν πολλοίς άγνωστο αυτό όνομα και μία παράγραφο του περιηγητή Παυσανία (Κορινθιακά, κεφ. 20), ο συγγραφέας Γρηγόρης Χαλιακόπουλος από τα Φιλιατρά (την πόλη του Θόδωρου Μαραγκού, του ΝίκουΚαλογερόπουλου, του Κώστα Σπανού, του Γιώργου Σωτηρόπουλου
και τόσων άλλων ανθρώπων του πνεύματος) κατάφερε να δημιουργήσει μία
σύγχρονη τραγωδία, που δεν έχει σε τίποτε να ζηλέψει τις αρχαίες
τραγωδίες, σε σημείο που αν δεν ξέρεις ότι γράφτηκε στις μέρες μας, θα
πίστευες ότι πρόκειται για αρχαία τραγωδία του Ευριπίδη!
Το Σάββατο, 13 Ιουλίου 2019, στο υπαίθριο θέατρο του Περάματος παρακολουθήσαμε, με ελεύθερη είσοδο, την παγκόσμια πρεμιέρα της τραγωδίας «Τελέσιλλα». Ήταν μία θαυμάσια παράσταση, που ζωντάνεψε ένα κείμενο εξαιρετικό σε έμμετρο ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο.
Δεν υπήρξε ούτε ένα λάθος στην εκφορά του λόγου ούτε από τον χορό,
ούτε από τους πρωταγωνιστές. Αλλά δεν διαπιστώσαμε ούτε μία ιστορική ή
πραγματολογική αυθαιρεσία στην συγγραφή του έργου.
Η ερμηνεία των τραγικών χαρακτήρων από τους ηθοποιούς ήταν αξιοζήλευτη.
Ιδιαίτερη εντύπωση μας έκανε η αρχαιοελληνική εν χορώ απαγγελία του
μοναδικού σωζόμενου ποιήματος της Τελέσιλλας, καθώς και του όρκου των
αρχαίων στρατιωτών, που καταλήγει με τα λόγια: «Την δε Πατρίδα ουκ ελάσσω παραδώσω. Πλείω δε και αρείω όσης αν προσδέξωμαι».
Η λιτή και αφαιρετική σκηνοθεσία, η υποκριτική τέχνη, τα αρχαιοπρεπή
ενδύματα, οι χορευτικές κινήσεις, που θυμίζουν αρχαίες αγγειογραφίες και
η όλη ατμόσφαιρα της παραστάσεως δημιούργησαν άριστες εντυπώσεις.
Το υπόρρητο μήνυμα του έργου, όπως εμείς το αντιληφθήκαμε, είναι το εξής.
Η φιλάσθενη Τελέσιλλα είχε λάβει τον εξής χρησμό του Απόλλωνα: «Τας Μούσαςθεραπεύειν»
[Να υπηρετεί τις Μούσες]. Και αυτό έκανε. Σε μία κρίσιμη όμως
κατάσταση, όταν με δόλο εξοντώθηκαν όλοι οι άντρες του Άργους,
συνειδητοποίησε ότι για να μπορεί κάποιος να υπηρετεί τις Μούσες,
χρειάζεται να είναι ελεύθερος. Αλλά για να είναι ελεύθερος, πρέπει να
έχει Πατρίδα. Αλλά για να έχει Πατρίδα, πρέπει να την υπερασπίζεται και
εάν χρειασθεί να δίνει ακόμη και την ζωή του γι’ αυτήν. Η καλλιέργεια
των Μουσών, δηλαδή των Επιστημών και των Τεχνών, προϋποθέτει ελευθερία
και η ελευθερία προϋποθέτει ευψυχία.
Η ανδρεία δεν είναι μόνον ανδρική αρετή.
Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους της συντελεστές της σπουδαίας αυτής παραστάσεως, που σέβεται και τιμά τους θεατές: Τον συγγραφέα ΓρηγόρηΧαλιακόπουλο, τον σκηνοθέτη Γιάννη Σταματίου και σε όλα τα πρόσωπα της σκηνής και του παρασκηνίου. Πρόκειται για ένα καλοδουλεμένο και καλοδιδαγμένο ενδελεχώς έργο.
Αξίζουν επίσης συγχαρητήρια στο Ίδρυμα Ελληνισμού και στο Ίδρυμα «Επιμένουμε Ελλάδα» για την παραγωγή και την διοργάνωση της παραστάσεως. Ο πρόεδρος του πρώτου, Ανδρέας Αθηναίος, και η Πρόεδρος του δευτέρου, Κωνσταντίνα Μανώλη, μπορούν να είναι υπερήφανοι για αυτή την δωρεάν προσφορά τους.
Τέλος αξίζουν συγχαρητήρια στον Δήμο Περάματος για την παραχώρηση του θεάτρου και κυρίως στην Αντιδήμαρχο Πολιτισμού Μαργαρίτα Καζάκου, που προλόγισε την παράσταση και υπήρξε μαθήτριά μου στο περίφημο ΛύκειοΠεράματος. Παναγιώτης Μητροπέτρος
Αξίζει να υπογραμμισθεί ότι όλοι οι συντελεστές που εργάσθηκαν (δεν.... δούλεψαν) με την καρδιά τους για να βγει η Παράσταση, αισθάνθηκαν δικαιωμένοι. Είναι μεγάλη επιτυχία να έχεις κυρίως τα νέα παιδιά (Ηθοποιούς- Χορό) να αισθάνονται "ευγνώμονες" και να "ευχαριστούν για όλα".
** Το Μέτρο της Επιτυχίας του Επιμένουμε Ελλάδα, δεν είναι προφανώς η "οικονομική επιτυχία" αφού οι Θεατές είναι "Τιμητικώς Προσκεκλημένοι". Το μέτρο της Επιτυχίας είναι "να βγει το καλό που κλείνει ο καθένας μέσα του" να Δημιουργήσει και να Δικαιωθεί σαν Άνθρωπος αλλά και σε μια Συλλογική Δικαίωση ομάδας. Και είναι ιδιαίτερη επιτυχία που τα νέα αυτά -για εμάς τους πρεσβύτερους- παιδιά "το χάρηκαν" και αισθάνθηκαν ολοκλήρωση. Στην δική μας ζωή -των επικεφαλής των Ιδρυμάτων- υπήρξαν στην ανάλογη ηλικία και φάση, άνθρωποι -Ψυχικά ολοκληρωμένοι- που έπραξαν το ίδιο: στήριξαν το όνειρό μας και μας μύησαν στο πόσο όμορφο είναι να δίνεις και να δίνεσαι. Και να πορεύεσαι με γνώμονα την δικαίωσή σου μέσα στην Δικαίωση του Συνόλου. Ενώ αντίθετα, η επιβεβαίωση του ανασφαλούς και ευτελούς "εγώ", απαξιώνει -για όποιον το πράττει- την Δημιουργία ως Άσκηση πορείας προς το φως. Το Επιμένουμε Ελλάδα αισθάνεται δικαιωμένο και ενδο-οικογενειακά, από τα χαμόγελα των νέων παιδιών που είναι μέρος του Έργου της Μύησης στον Πολιτισμό.
ευγνώμων μαζί με