18 ΙΟΥΛΙΟΥ 2019 : ΚΡΙΤΙΚΗ ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ
“
Nomina nuda tenemus” [το μόνο που έχουμε είναι γυμνά (δηλ. σκέτα) ονόματα]. Αυτό γράφει ο στοχαστής του 12
ου αιώνα
Bernard of Cluny στο έργο του
De contemptu mundi
(βιβλ. 1, στ. 952). Και έχει δίκιο. Σε πολλές περιπτώσεις το μόνο, που
μας έχει απομείνει από το παρελθόν, είναι ένα σκέτο όνομα. Πράγματι τι
θα μπορούσαν να πουν οι περισσότεροι άνθρωποι για το αρχαίο όνομα «
Τελέσιλλα»; Λίγοι θα καταλάβαιναν ότι πρόκειται για γυναικείο όνομα, που προσδιορίζει μία Αργεία ποιήτρια του 6
ου και 5
ου αι. π.Χ.
Και όμως, με αφορμή το εν πολλοίς άγνωστο αυτό όνομα και μία παράγραφο του περιηγητή
Παυσανία (
Κορινθιακά, κεφ. 20), ο συγγραφέας
Γρηγόρης Χαλιακόπουλος από τα Φιλιατρά (την πόλη του
Θόδωρου Μαραγκού, του
Νίκου Καλογερόπουλου, του
Κώστα Σπανού, του
Γιώργου Σωτηρόπουλου
και τόσων άλλων ανθρώπων του πνεύματος) κατάφερε να δημιουργήσει μία
σύγχρονη τραγωδία, που δεν έχει σε τίποτε να ζηλέψει τις αρχαίες
τραγωδίες, σε σημείο που αν δεν ξέρεις ότι γράφτηκε στις μέρες μας, θα
πίστευες ότι πρόκειται για αρχαία τραγωδία του
Ευριπίδη!
Το Σάββατο, 13 Ιουλίου 2019, στο
υπαίθριο θέατρο του Περάματος παρακολουθήσαμε, με ελεύθερη είσοδο, την παγκόσμια πρεμιέρα της τραγωδίας «
Τελέσιλλα». Ήταν μία θαυμάσια παράσταση, που ζωντάνεψε ένα κείμενο εξαιρετικό σε έμμετρο ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο.
Δεν υπήρξε ούτε ένα λάθος στην εκφορά του λόγου ούτε από τον χορό,
ούτε από τους πρωταγωνιστές. Αλλά δεν διαπιστώσαμε ούτε μία ιστορική ή
πραγματολογική αυθαιρεσία στην συγγραφή του έργου.
Η ερμηνεία των τραγικών χαρακτήρων από τους ηθοποιούς ήταν αξιοζήλευτη.
Ιδιαίτερη εντύπωση μας έκανε η αρχαιοελληνική εν χορώ απαγγελία του
μοναδικού σωζόμενου ποιήματος της Τελέσιλλας, καθώς και του όρκου των
αρχαίων στρατιωτών, που καταλήγει με τα λόγια: «
Την δε Πατρίδα ουκ ελάσσω παραδώσω.
Πλείω δε και αρείω όσης αν προσδέξωμαι».
Η λιτή και αφαιρετική σκηνοθεσία, η υποκριτική τέχνη, τα αρχαιοπρεπή
ενδύματα, οι χορευτικές κινήσεις, που θυμίζουν αρχαίες αγγειογραφίες και
η όλη ατμόσφαιρα της παραστάσεως δημιούργησαν άριστες εντυπώσεις.
Το υπόρρητο μήνυμα του έργου, όπως εμείς το αντιληφθήκαμε, είναι το εξής.
Η φιλάσθενη Τελέσιλλα είχε λάβει τον εξής χρησμό του Απόλλωνα: «
Τας Μούσας θεραπεύειν»
[Να υπηρετεί τις Μούσες]. Και αυτό έκανε. Σε μία κρίσιμη όμως
κατάσταση, όταν με δόλο εξοντώθηκαν όλοι οι άντρες του Άργους,
συνειδητοποίησε ότι για να μπορεί κάποιος να υπηρετεί τις Μούσες,
χρειάζεται να είναι ελεύθερος. Αλλά για να είναι ελεύθερος, πρέπει να
έχει Πατρίδα. Αλλά για να έχει Πατρίδα, πρέπει να την υπερασπίζεται και
εάν χρειασθεί να δίνει ακόμη και την ζωή του γι’ αυτήν. Η καλλιέργεια
των Μουσών, δηλαδή των Επιστημών και των Τεχνών, προϋποθέτει ελευθερία
και η ελευθερία προϋποθέτει ευψυχία.
Η ανδρεία δεν είναι μόνον ανδρική αρετή.
Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους της συντελεστές της σπουδαίας αυτής παραστάσεως, που σέβεται και τιμά τους θεατές: Τον συγγραφέα
Γρηγόρη Χαλιακόπουλο, τον σκηνοθέτη
Γιάννη Σταματίου και σε όλα τα πρόσωπα της σκηνής και του παρασκηνίου. Πρόκειται για ένα καλοδουλεμένο και καλοδιδαγμένο ενδελεχώς έργο.
Αξίζουν επίσης συγχαρητήρια στο
Ίδρυμα Ελληνισμού και στο
Ίδρυμα «
Επιμένουμε Ελλάδα» για την παραγωγή και την διοργάνωση της παραστάσεως. Ο πρόεδρος του πρώτου,
Ανδρέας Αθηναίος, και η Πρόεδρος του δευτέρου,
Κωνσταντίνα Μανώλη, μπορούν να είναι υπερήφανοι για αυτή την δωρεάν προσφορά τους.
Τέλος αξίζουν συγχαρητήρια στον
Δήμο Περάματος για την παραχώρηση του θεάτρου και κυρίως στην Αντιδήμαρχο Πολιτισμού
Μαργαρίτα Καζάκου, που προλόγισε την παράσταση και υπήρξε μαθήτριά μου στο περίφημο
Λύκειο Περάματος.
Παναγιώτης Μητροπέτρος
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ
